W niedzielę 26.10.2025 po św. Liturgii odbyło się interesujące spotkanie w salce katechetycznej przy Katedrze Prawosławnej we Wrocławiu, zorganizowane przez Stowarzyszenie Prawosławne na temat „ I Sobór Nicejski - historia i ikonografia ”, związany z 1700-letnią rocznicą pierwszego Powszechnego Soboru w historii chrześcijaństwa, który miał miejsce w 325 w Nicei.

Rewelacyjną prelekcję wygłosił Pan Jan Grigoruk, ikonograf i lektor z Ławry Supraskiej.W kontekście historycznym nawiązał do tragicznych losów prześladowanych chrześcijan pierwszych II wieków w Cesarstwie Rzymskim, zwłaszcza za panowania cesarza Dioklecjana, który znalazł ideologiczne i propagandowe oparcie swej władzy w podkreśleniu boskiej natury cesarzy i umacnianiu rzymskiej starej religii politeizmu z tradycyjnymi bogami rzymskiej religii, m.in. Jowiszem, Herkulesem i Marsem. Z czasów tych prześladowań zachowało się wiele przekazów o męczennikach, czczonych do dziś przez Kościoły chrześcijańskie.

Nie wchodząc szerzej w zawiłe dzieje historyczne rozległego terytorialnie Cesarstwa Rzymskiego, w którym w 3-cim wieku rządziło 4 władców w poszczególnych jego prowincjach, skupię się na fakcie, że w 306 po swoim ojcu cesarzu Konstancjuszu Chlorusie, odpowiedzialność i władzę za zachodnie prowincje Galilei i Brytanii, objął jego syn Konstantyn Wielki i rządził do roku 337. Konstantyn miał na swoim koncie wiele zwycięskich wypraw przeciw wojskom swoich rywali politycznych m.in. pod Turynem, Weroną i Rzymem. Według legendy w nocy przed bitwą o Rzym w 312 r. miał widzenie: objawił się mu płonący krzyż i napis „pod tym znakiem zwyciężysz”. Konstantyn kazał wymalować krzyż na tarczach żołnierzy. Po bitwie uroczyście wjechał do Rzymu i od Senatu otrzymał tytuł Maximus Augustus, co oznaczało, że został głową państwa.

Konstantyn pochodził z arystokratycznej rodziny. Otrzymał bardzo dobre wykształcenie, współpracował z wieloma wybitnymi doradcami, dla przykładu z Euzebiuszem z Cezarei, historykiem chrześcijaństwa, egzegetą i biskupem Cezarei Palestyńskiej. Okazał się jednym z najwybitniejszych polityków w dziejach świata. Był wielkim reformatorem i pierwszym cesarzem, który przyjął chrzest. Za swojego panowania przyznał w 313 roku wyznawcom Jezusa Chrystusa, w edykcie mediolańskim, swobodę wyznawania swojej religii, co zakończyło okres około 250-letniego prześladowania chrześcijan. Decyzja ta diametralne zmieniła kierunek polityczny, ponieważ nowy władca znalazł w chrześcijaństwie poparcie. Był człowiekiem pragmatycznym, rozumiał, że jeśli tylu ludzi oddaje życie za wiarę Chrystusową, to warto na tych ludziach budować państwo. Swoich ideowych przeciwników nie gnębił i nie uśmiercał, ale podejmował wielokrotne próby przekonania ich do swoich racji. Przeprowadził wiele reform, w tym administracyjną, sądowniczą, usprawnił system podatkowy, oddzielił władzę cywilną i wojskową, zreformował siły zbrojne, zmienił system monetarny. Jako pierwszy wprowadził niedzielę jako dzień ustawowo wolny od pracy. Został też zapamiętany ze śmiałej i ryzykownej decyzji przeniesienia swojej siedziby z dala od Rzymu, do Bizancjum.

Z punktu widzenia religii ważne było zwołanie przez Konstantyna w 325 roku pierwszego w historii chrześcijaństwa Powszechnego Soboru w Nicei, na którym między innymi: uchwalono credo, czyli wyznanie wiary, obowiązujące do dnia dzisiejszego, potępiono arianizm, określając bóstwo Jezusa Chrystusa jako współistotne Ojcu, ustalono jednolity termin obchodów Wielkanocy, nielogicznym był fakt, że w różnych rejonach świata, dzień zmartwychwstania Chrystusa obchodzony był w innym czasie. wprowadzono 20 kanonów, które regulowały różne kwestie kościelne, m.in. postępowanie wobec duchownych, którzy zaparli się wiary podczas prześladowań.

Na zakończenie prelekcji czekała na uczestników spotkania jeszcze jedna miła niespodzianka. Prelegent, Pan Jan przywiózł nam w prezencie reprodukcje „Ikony męczenników i wyznawców Cerkwi w Polsce”, podarowane przez Ks. Proboszcza Marka Ławreszuka z parafii Zmartwychwstania Pańskiego w Białymstoku. Pozdrawiamy całą Parafię i serdecznie dziękujemy!