W I niedzielę po Pięćdziesiątnicy, gdy Cerkiew liturgicznie czci pamięć Wszystkich Świętych, a w tym roku również św. Męczenników Chełmskich i Podlaskich - nabożeństwom we wrocławskiej katedrze przewodniczył Jego Ekscelencja abp Jerzy. W trakcie nabożeństwa zabrzmiało czytanie z Ewangelii według św. Mateusza (Mt 10, 32-33, 37-38: 19, 27-30):

“Do każdego więc, który się przyzna do Mnie przed ludźmi, przyznam się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie. Lecz kto się Mnie zaprze przed ludźmi, tego zaprę się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie. Kto kocha ojca lub matkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzien. I kto kocha syna lub córkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzien. Kto nie bierze swego krzyża, a idzie za Mną, nie jest Mnie godzien. Wtedy Piotr rzekł do Niego: Oto my opuściliśmy wszystko i poszliśmy za Tobą, cóż więc otrzymamy? Jezus zaś rzekł do nich: Zaprawdę, powiadam wam: Przy odrodzeniu, gdy Syn Człowieczy zasiądzie na swym tronie chwały, wy, którzy poszliście za Mną, zasiądziecie również na dwunastu tronach, sądząc dwanaście pokoleń Izraela. I każdy, kto dla mego imienia opuści dom, braci lub siostry, ojca lub matkę, dzieci lub pole, stokroć tyle otrzyma i życie wieczne odziedziczy. Wielu zaś pierwszych będzie ostatnimi, a ostatnich pierwszymi.”

Po wysłuchaniu Ewangelii ze słowem do licznie zebranych wiernych zwrócił w języku ukraińskim o. Artemi. W swojej homilii podkreślił, że święci są naszymi przewodnikami w życiu duchowym, a czczenie ich pamięci powinno być przede wszystkim naśladowaniem ich przykładu. Święci są bogactwem Cerkwi, a my wierni mamy nie tylko prawo ale i obowiązek z tego bogactwa skorzystać. Poznając ich życie powinniśmy się uczyć jak samemu postępować by podobać się Bogu i zbawić swoje dusze.

W trakcie nabożeństwa wierni tłumnie przystąpili do misterium spowiedzi oraz eucharystii. Boską Liturgię śpiewem upiększyły dwa chóry - katedralny pod dyr. lektora Dawida Dubeca oraz dziecięco-młodzieżowy pod dyr. Anny Sydoruk.

Wieczorem o godzinie 17.00 sprawowano wieczernię z akatystem ku czci św. Męczenników Chełmskich i Podlaskich.

Sobór Św. Męczenników Ziemi Chełmskiej i Podlaskiej jest określeniem bardzo licznej grupy ludzi, którzy w końcówce lat trzydziestych i czterdziestych ubiegłego wieku oddali życie za Prawosławie. Są wśród nich duchowni, mnisi oraz świeccy, którzy w różnych okolicznościach ponieśli męczeńską śmierć za swoją wiarę.

Z dokumentów wynika, że do 4 kwietnia 1944 r. na Chełmszczyźnie zamordowano ponad 40 księży prawosławnych i 20 diakonów. Duchownych, jako zasadę, przed śmiercią torturowano w nieludzki sposób. Razem z nimi ginęły w analogiczny sposób ich rodziny, matuszki i dzieci. O ile na Podlasiu zamordowano ok. 80 osób i spalono kilka wsi, to na ziemi chełmskiej zamordowano tysiące osób i spalono kilkadziesiąt wsi. Mało kto z ich mieszkańców uszedł z życiem. Jedyną ich winą, na podstawie której skazywano na śmierć, było to, że byli prawosławni.

W 2003 r. Sobór Biskupów naszej Cerkwi na sesji wyjazdowej w Chełmie zaliczył do grona świętych wszystkich zamordowanych za wiarę prawosławnych mieszkańców Chełmszczyzny i Podlasia. 29 października 2019 Sobór Biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oficjalnie dołączył do grona męczenników chełmskich i podlaskich trzydziestu furmanów zamordowanych 31 stycznia 1946 w lesie koło miejscowości Puchały Stare. 17 marca 2020 r. Sobór Biskupów PAKP zaliczył do grona męczenników kolejnych 30 osób.

Dokładna liczba Męczenników Ziemi Chełmskiej i Podlaskiej nie jest znana. W “Uchwale Świętego Soboru Biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego o zaliczeniu do grona świętych Chełmskich i Podlaskich Męczenników XX wieku” padają następujące słowa: “Święty Sobór Biskupów PAKP jednomyślnie ustanawia Sobór Świętych Męczenników Chełmskich i Podlaskich, włączając do niego Tych, których imiona znamy i Tych, których imiona nie są znane, a wiadome jedynie Bogu Wszechmogącemu”. Na ikonie świętych tylko w pierwszych rzędach widnieją osoby znane z imienia, nad resztą widnieją tylko aureole - symbol ich świętości.

Wciąż trwają prace, które maja na celu gromadzenie materiałów w celu przeprowadzenia kolejnych procesów kanonizacyjnych.