Historia prawosławnych klasztorów na Ziemiach Polskich w I. połowie XX wieku była treścią prelekcji, jaką zorganizowało Stowarzyszenie św. Apostołów Piotra i Pawła w salce katechetycznej naszej katedry po św. Liturgii w dniu 29 października 2023 roku. Wykładowcą był Pan Jan Grigoruk, historyk, ceniony ikonograf oraz lektor Monasteru Zwiastowania Najświętszej Marii Panny i św. Apostoła Jana Teologa w Supraślu. Dzięki staraniom Zarządu, Stowarzyszenie już po raz dziesiąty zorganizowało we Wrocławiu cieszące się niesłabnącym zainteresowaniem nie tylko parafian prawosławnych Warsztaty Ikonograficzne prowadzone przez Pana Jana Grigoruka.

Prelegent w czasie prelekcji bardzo ciekawie, obszernie przedstawił słuchaczom niezwykle burzliwe losy monasterów, które zostały założone na Ziemiach Polskich i funkcjonowały do I wojny światowej, a częściowo także w okresie międzywojennym. Pan Jan Grigoruk opowiedział dzieje zarówno znanych monasterów, jak choćby istniejąca od XI wieku Ławra Kijowo-Peczerska, czy Monaster św. Onufrego w Jabłecznej, ale także mniej znanych, jak - istniejący w latach 1885–1915 – Żeński Monaster Narodzenia Matki Bożej w Leśnej. Ilustrowaną wieloma unikalnymi fotografiami monasterów prezentację, autor wykorzystał także do przedstawienia życia duchowego w tych monasterach oraz przybliżył postaci ich założycieli i przełożonych. Wykład spotkał się z dużym zainteresowaniem słuchaczy, którzy w jego trakcie, a także po zakończeniu, mogli podzielić się swoimi doświadczeniami z pobytu w tych Świętych Miejscach podczas różnych pielgrzymek czy modlitewnych pobytów. W powszechnej opinii licznie zgromadzonych parafian, takie spotkania są okazją nie tylko do poznania historii Prawosławia na Ziemiach Polskich, ale także są dowodem wspólnoty kanonicznej prawosławnych Polaków i Ukraińców. Stowarzyszenie Prawosławne będzie podejmowało starania, aby prelekcje Pana Jana Grigoruka we Wrocławiu mogły mieć miejsce w przyszłości.