Obchody 80. rocznicy bitwy odbyły się na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino. Prawosławny Ordynariusz Wojskowy wraz z delegacją kapelanów oddał hołd poległym bohaterom w ramach 6-dniowej pielgrzymki zorganizowanej przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

16 maja br., delegacja odwiedziła w Watykanie grób śp. Jana Pawła II. Ksiądz Kanclerz Ordynariatu Polowego WP poprowadził modlitwę w Bazylice Św. Piotra. Zostały również złożone kwiaty przed grobem Papieża Polaka.

W kolejnych dniach, Weterani 2. Korpusu Polskiego, Sybiracy, Szef UdSKiOR Pan Minister Lech Parell, Jej Ekscelencja Pani Anna Maria Anders, Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Włoskiej, córka generała Władysława Andersa, delegacje trzech ordynariatów wojskowych, delegaci stowarzyszeń i związków związani z działalnością UdSKiOR, odwiedzali miejsca na zwycięskim szlaku bojowym armii gen. Andersa, miejsca pamięcią, miejsca pochówków, cmentarze wojenne.

Polska delegacja na czele z weteranami 2. Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa dotarła do wzgórz Piedimonte San Germano, gdzie 25 maja 1944 roku nasi żołnierze przełamali niemiecką linię obrony, co umożliwiło aliantom natarcie w głąb Półwyspu Apenińskiego.

Ostatni żyjący żołnierze Andersa wraz z m.in. z przedstawicielami najwyższych władz państwowych m.in. marszałkiem senatu RP Małgorzatą Kidawą Błońską oraz ministrem Lechem Parellem złożyli kwiaty pod pomnikiem “W hołdzie poległym żołnierzom” i pod pomnikiem 6. Pułku Pancernego im. Dzieci Lwowskich. Podczas uroczystości w uznaniu szczególnych zasług w kultywowaniu pamięci o czynie zbrojnym 2. Korpusu Polskiego szef UdSKiOR Lech Parell uhonorował medalami „Pro Bono Poloniae” oraz „Pro Patria” osoby zasłużone.

Arcybiskup Jerzy (Pańkowski) wraz z przedstawicielami ordynariatów polowego i ewangelickiego odmówili stosowne modlitwy w intencji poległych bohaterów.

Orkiestra Reprezentacyjna Wojska Polskiego wykonała wiązankę znanych i lubianych melodii patriotycznych, w tym słynne „Czerwone Maki”.

18 maja w 80. rocznicę Bitwy o Monte Cassino we Włoszech odbyły się centralne uroczystości upamiętniające zwycięstwo Polaków.

Mszą Świętą odprawioną na Polskim Cmentarzu Wojennym rozpoczęły się współorganizowane przez UdSKiOR oraz Ambasadę RP we Włoszech centralne uroczystości jubileuszowe upamiętniające 80. rocznicę Bitwy o Monte Cassino. Obecni byli przedstawiciele władz państwowych w tym m.in. Prezydent RP Andrzej Duda, Prezydent Włoch Sergio Mattarella, Marszałek Senatu RP Małgorzata Kidawa - Błońska, Szef Sztabu Generalnego WP generał Wiesław Kukuła, Dowódca Generalny RSZ gen. broni Marek Sokołowski, dowódcy ważnych instytucji i jednostek organizacyjnych MON. Udział wzięli również liczni zgormadzeni harcerze, polonia i mieszkańcy Cassino.

Po zakończonej Mszy głos zabrał szef Urzędu do Spaw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Wspomnienie bitwy o Monte Cassino ma w polskiej pamięci miejsce szczególne. Pamiętamy o niej ponieważ w tych 2 słowach splata się wiele zdarzeń o niezwykłej wadze. Tak niezwykłej, że pamięć o niej nie gaśnie mimo upływu lat. Bitwa o Monte Cassino jest więc symbolem zwycięskiego oręża i to nie tylko czynu zbrojnego na zachodzie ale w ogóle naszych dokonań wojennych. Jest symbolem waleczności, skuteczności, kooperacji w ramach sił zbrojnych aliantów, a także szczęścia, które w ostateczności dopisało właśnie nam. To właśnie biało - czerwona flaga zatknięta została na ruinach klasztoru - powiedział szef UdSKiOR Lech Parell.

Następnie przemówienie wygłosił Prezydent RP Andrzej Duda.

Z tego miejsca polegli żołnierze wołają do Europy o odpowiedzialność. Wołają: nigdy więcej wojny, nie dopuście do niej, pomóżcie Ukraińcom zatrzymać Rosjan, nie dopuście do tego, aby rosyjski imperializm rozlał się na inne kraje Europy – podkreślił. Oni przyszli z sowieckich łagrów, z zesłania, z dalekiej Syberii, z Kazachstanu, gdzie spędzili lata przy niewolniczej, katorżniczej pracy, z której zdołali się wyrwać dzięki porozumieniu z zachodnimi aliantami, bo potrzebny był żołnierz na froncie, a wielu z nich było wcześniej żołnierzami polskiej armii – mówił Andrzej Duda.

Przemówienia wygłosili również: Prezydent Włoch Sergio Mattarella oraz Pani Ambasador RP we Włoszech Anna Maria Anders.

Po zakończonych przemówieniach został odczytany Apel Pamięci, a następnie złożono wieńce w miejscu upamiętniającym gen. dyw. Władysława Andersa oraz żołnierzy.

W niedzielę, 19 maja br., z okazji 80 rocznicy zakończenia bitwy o Monte Cassino na Polskim Cmentarzu Wojennym po raz pierwszy w historii odprawiono Boską Liturgię. Nabożeństwu przewodniczył Jego Ekscelencja arcybiskup Jerzy, Prawosławny Ordynariusz Wojskowy.

Arcybiskup Jerzy w asyście kanclerza ks. płk. rez. Aleksego Andrejuka oraz zastępcy ordynariusza ks. płk. Łukasza Goduna odprawił paschalną liturgię Niedzieli Świętych Niewiast. Władyka modlił się również w intencji zmarłych i poległych żołnierzy 2. Korpusu Polskich Sił Zbrojnych. W nabożeństwie uczestniczyła część polskiej delegacji przybyłej na 80 rocznicę bitwy o Monte Cassino, byli to najwyżsi przedstawiciele Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Do modlitwy dołączały na chwilę osoby odwiedzające w niedzielny poranek Polski Cmentarz Wojenny w Cassino.

Po zakończeniu Boskiej Liturgii ordynariusz wojskowy odprawił nabożeństwo żałobne (cs. litiję) za dusze zmarłych i poległych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Władyka poświęcił ich groby z paschalnym pozdrowieniem: Christos Woskresie! Chrystus Zmartwychwstał!

W czasie, kiedy trwała prawosławna liturgia, z inicjatywy miast Międzyzdroje oraz Cassino został uroczyście odsłonięty pomnik przedstawiający generała dywizji Władysława Andersa. Aktu symbolicznego zdjęcia szarfy dokonała córka generała, Ambasador RP we Włoszech Anna Maria Anders. W uroczystości wziął udział również Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Lech Parell wraz z weteranami. Ceremonia była wyjątkowym wydarzeniem, podkreślającym historyczne i emocjonalne więzi między dwoma narodami. Generał Anders, jako bohater walk o Monte Cassino, zajmuje szczególne miejsce w sercach zarówno Polaków, jak i mieszkańców Cassino, którzy nie zapomnieli o jego wkładzie w wyzwolenie ich miasta podczas II wojny światowej.

Delegacje trzech ordynariatów odwiedziły to szczególne miejsce kolejnego dnia, po koncercie okolicznościowym Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego w Cassino. 19 maja br. o godzinie 17:00 na Piazza Diamare, przed Teatrem Manzoni, rozległy się melodie bliskie sercu każdego Polaka. Żołnierze 2. Korpusu Polskiego, polska delegacja z Szefem Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Lechem Parellem, Panią Ambasador RP Anną Marią Anders, harcerzami oraz mieszkańcami Cassino mieli okazję wysłuchać koncertu w wykonaniu Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego, prowadzonej przez dowódcę, majora Mariusza Żelazka oraz podporucznik Zofię Guz-Sobczyk.

Program koncertu był różnorodny i zawierał wiele utworów patriotycznych, a także rozrywkowych. Jednak to Pieśń “Czerwone Maki” wybrzmiała najgłębiej w sercach obecnych, wzbudzając silne emocje i wspomnienia. To właśnie ta pieśń, tak bardzo związana z polską historią i tradycją, stanowiła kulminacyjny punkt wieczoru.

20 maja br. w miasteczku Cassino odbyły się kolejne uroczystości. Pod popiersiem generała dywizji Władysława Andersa w miasteczku Cassino po okolicznościowych przemówieniach i złożeniu wieńców pod pomnikiem, Szef UdSKiOR Lech Parell uhonorował zasłużonych medalami: „Pro Bono Poloniae” i „Pro Patria”.

Kolejnego dnia pielgrzymki szlakiem żołnierzy 2. Korpusu Polskiego w miejscowości Acquafondata, na jednym z dwóch szlaków komunikacyjnych zwanych “drogą do piekieł” i miejscu pierwotnego spoczynku żołnierzy z 5. Kresowej Dywizji Piechoty oraz 4. Pułku Pancernego „Skorpion”, delegacja złożyła hołd polskim Bohaterom. Po ekshumacji poległych ich szczątki przeniesiono w 1945 r. na Cmentarz Wojenny na Monte Cassino. W miejscu pierwszego pochówku poległych ustanowiono obelisk i przydrożny ołtarz z ikoną Matki Bożej Częstochowskiej. Kapelani trzech wyznań odmówili modlitwy. Z ramienia ordynariatu prawosławnego modlitwę poprowadził ks. płk rez. Aleksy Andrejuk. Pan Minister Lech Parell odznaczył zasłużonych medalami, zaś mieszkańcy miasteczka przygotowali polskiej delegacji serdeczny poczęstunek. Wszyscy rozkoszowali się również urokiem koncertu w wykonaniu Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego.

Uroczystość pod Pamiątkowym krzyżem z łusek po pociskach w San Vittore del Lazio we Włoszech zakończyła organizowane przez UdSKiOR obchody 80. rocznicy zdobycia Monte Cassino przez żołnierzy 2. Korpusu Polskiego dowodzonych przez generała dywizji Władysława Andersa.

W San Vittore del Lazio znajdował się drugi szpital polowy przy którym na tymczasowym cmentarzu pochowano 500 żołnierzy 3. Dywizji Strzelców Karpackich i 2. Brygady Pancernej, których w 1945 r. przeniesiono na polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino.

Uroczystości z pełnym ceremoniałem wojskowym z licznym udziałem harcerzy ze Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej i Związku Harcerstwa Polskiego oraz licznie przybyłymi mieszkańcami miasteczka rozpoczęło odśpiewanie hymnów Polski i Włoch.

Następnie głos zabrała gospodyni spotkania burmistrz San Vittore del Lazio Nadia Bucci przypominając relację jednej z mieszkanek miasteczka, która zapisała we wspomnieniach, że jego mieszkańcy zaprzyjaźnili się z polskimi żołnierzami przed bitwą o Monte Cassino. Po bitwie, kiedy w San Vittore del Lazio na tymczasowym cmentarzu chowane były ciała poległych, mieszkańcy miasteczka odwiedzali ich groby.

Z kolei Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Lech Parell mówił, że miejsce, w którym kiedyś był cmentarz polowy polskich żołnierzy, przypomina o ich bohaterstwie, poświęceniu i miłości do Ojczyzny. Udało im się zdobyć to, co podobno było nie do zdobycia - wzgórze Monte Cassino, o które alianci toczyli walki z Niemcami przez kilka miesięcy. Ci żołnierze tułaczej armii, więźniowie syberyjskich łagrów, marzyli przede wszystkim o tym, by w polskim mundurze walczyć z wrogiem, pobić go i wrócić do wolnej ojczyzny. Wielu z nich konając, mówiło „za Polskę, dla Polski” - mówił Lech Parell.

Duchowieństwo trzech ordynariatów wojskowych odmówiło swoje modlitwy. Z błogosławieństwa Jego Ekscelencji arcybiskupa Jerzego, modlitwę prawosławną poprowadził ks. płk Łukasz Godun.

Na zakończenie Orkiestra Reprezentacyjna Wojska Polskiego wykonała kilka utworów, w tym „Czerwone maki”.

Jego Ekscelencja, Arcybiskup Jerzy (Pańkowski), Prawosławny Ordynariusz Wojskowy, pragnie w tym miejscu złożyć serdeczne podziękowania Szefowi Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych za zaproszenie do udziału w uroczystościach upamiętniających 80. Rocznicę Bitwy o Monte Cassino. Szczególnie zaś wyraża duchową radość z możliwości odprawienia Boskiej Liturgii na Polskim Cmentarzu Wojennym pod Monte Cassino.