We wtorek 19 listopada 2024 r. we wsi Babice (powiat Biłgorajski) został poświęcony kamień upamiętniający hierarchę Cerkwi prawosławnej w Polsce, biskupa płk. Mateusza (Siemaszko). Uroczystości przewodniczyli Ich Ekscelencje: Najprzewielebniejszy Abel, Arcybiskup Lubelski i Chełmski oraz Najprzewielebniejszy Jerzy, Arcybiskup Wrocławski i Szczeciński, Prawosławny Ordynariusz Wojskowy.

Pomnik został ustanowiony z inicjatywy Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej oraz Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego. Wydarzenie mogło się odbyć dzięki aktywnemu zaangażowaniu Instytutu Pamięci Narodowej oraz Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Miejsce, usytuowania kamienia nie jest przypadkowe. W miejscu, gdzie dzisiaj znajduje się Szkoła Podstawowa mieściła się plebania, gdzie 130 lat temu, 22 października 1894 r. urodził się Konstanty Siemaszko. Jego ojciec był wówczas proboszczem parafii prawosławnej w Babicach.

Uroczystość odbyła się zgodnie z ceremoniałem wojskowym przy obecności sztandaru wojskowego oraz kompanii honorowej wystawionej przez 3 Zamojski batalion zmechanizowany.

Na początku uroczystości głos zabrał arcybiskup Abel. Hierarcha wprowadził zebranych w znaczenie uroczystości oraz przedstawił postać biskupa płk. Mateusza (Siemaszko).

Następnie miała miejsce ceremonia odsłonięcia kamiennego pomnika. Aktu odsłonięcia dokonali: arcybiskup Abel, arcybiskup Jerzy, dr. Robert Derewenda - dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Magdalena Sawka, radca Departamentu Uroczystości Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz wójt Gminy Obsza - Andrzej Placek.

Podczas uroczystości sprawowana była również panichida za spokój duszy biskupa Mateusza. Podczas nabożeństwa hierarchowie dokonali poświęcenia tablicy pamięci. Oprawę muzyczną zapewnił chór duchowieństwa Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej pod dyrekcją diakona Ivana Natiażko.

Po nabożeństwie miały miejsce przemówienia okolicznościowe. Jako pierwszy głos zabrał dr. Robert Derewenda - dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie. Pan Dyrektor zaznaczył, że „Biskup Mateusz to żołnierz i kapelan Wojska Polskiego, człowiek oddany Rzeczypospolitej, walczący w wojnie polski - bolszewickiej, zaangażowany w działalności polskiego wojska w okresie II wojny światowej, szczególnie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i w tworzenie polskiej emigracji po II wojny światowej na zachodzie Europy”.

Następnie Pani Magdalena Sawka odczytała list ministra Lecha Parella – szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Głos zabrał również wójt gminy Obsza – Andrzej Placek. Pan wójt podkreślił znaczenie tego wydarzenia dla całego regionu oraz zapewnił, że szkoła podstawowa w Babicach będzie dbała na co dzień o miejsce, gdzie upamiętniony został biskup Mateusz.

Kolejne słowa wdzięczności wyraził proboszcz rzymskokatolickiej parafii w Łukowej ks. Waldemar Kostrubiec. Duchowny podkreślił również ekumeniczny wymiar wydarzenia, które miało miejsce w Babicach.

Następnie ze słowem podsumowania oraz osobistej refleksji zwrócił się arcybiskup Jerzy. Władyka podkreślił, że osobiście przeżywa wydarzenie z kilku powodów. Między innymi ze względu na to, że uczestniczył w 2012 r. w ekshumacji biskupa Mateusza na cmentarzu Brompton w Londynie. Arcybiskup wspomniał również o swoich rozmowach z przyjacielem biskupa Mateusza – biskupem Tiatyry Grzegorzem, który opowiadał o tęsknocie biskupa Mateusza za Polską, za ojczyzną, do której nie mógł powrócić.

Następnie dla uczczenia pamięci biskupa Mateusza została odegrana pieśń „Śpij kolego” oraz delegacje złożyły wieńce i zapaliły znicze.

Na zakończenie uroczystości głos zabrał arcybiskup Abel. Jego Ekscelencja podziękował za ogromne zaangażowanie w organizację uroczystości dla wójta gminy Obsza – Andrzeja Placek oraz dla pani Ewy Bodys-Tererycz – dyrektor Szkoły Podstawowej w Babicach. Na znak wdzięczności Arcybiskup wręczył ikony Częstochowskiej Matki Bożej.

Następnie wszyscy udali się na wojskowy poczęstunek przygotowany przez 32 Wojskowy Oddział Gospodarczy w Zamościu.

Bp płk Mateusz (Siemaszko)

Mateusz (świeckie imię Konstanty) Siemaszko urodził się w 22 października 1894 r. we wsi Babice. Ukończył gimnazjum, a następnie uczył się w seminarium duchownym w Chełmie.

W 1920 r. rozpoczął służbę w armii polskiej. Brał udział w wojnie polsko- bolszewickiej. Po wojnie został zdemobilizowany. Po zwolnieniu z wojska pracował jako nauczyciel.

W 1922 r. przyjął święcenia kapłańskie. Pełnił obowiązki duszpasterskie w parafii prawosławnej pw. Świętej Trójcy w Tarnogrodzie (pow. biłgorajski). W 1925 r. zmarła jego żona. Wkrótce ks. Konstanty Siemaszko został kapelanem wojskowym. Służył jako kapelan w garnizonach w Krakowie i Lwowie.

29 listopada 1938 r. przyjął sakrę biskupią. Nowowyświęcony biskup Mateusz został biskupem wikariuszem diecezji wileńskiej z tytułem biskupa brasławskiego.

W listopadzie 1939 r. hierarcha przeniósł się do Francji, gdzie nawiązał kontakt z polskim rządem emigracyjnym, na czele którego stanął w tym czasie gen. Władysław Sikorski. Wkrótce biskup Mateusz przydzielony został do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

W styczniu 1945 r. biskup Mateusz znalazł się w Londynie. Został awansowany do stopnia pułkownika. Pełnił służbę w Ministerstwie Obrony Narodowej. Jednocześnie został mianowany zastępcą prawosławnego biskupa wojskowego Sawy (Sowietowa). Biskup Mateusz objął też obowiązki szefa duszpasterstwa prawosławnego w 1. Korpusie Wojska Polskiego w Szkocji. Wspólnie z biskupem Sawą zapewniał posługę duszpasterską żołnierzom polskim.

Po zakończeniu wojny biskup Mateusz zamieszkał w Londynie gdzie zmarł 13 marca 1985 r.

30 grudnia 2012 r. ekshumowane doczesne szczątki bp. Mateusza, staraniem Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego, trafiły do Polski, a 31 grudnia uroczyście złożone do grobu na Prawosławnym Cmentarzu na Woli w Warszawie.