W piątek, 11 maja 2018 roku, w Miejscu Pamięci Narodowej Stalag VIIIA uczczono pamięć jeńców wojennych - więźniów wyżej wymienionego obozu. Uroczystość odbywająca się przed Pomnikiem Jeńców Stalagu VIIIA przypomniała wydarzenia sprzed 73 lat, kiedy żołnierze z I Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej wkroczyli na teren obecnego Zgorzelca wyzwalając ostatnich jeńców przebywających na terenie dawnego niemieckiego obozu jenieckiego przeznaczonego dla żołnierzy pokonanych armii.

Witając przybyłych na uroczystość gości, Prezes Fundacji Pamięć, Edukacja, Kultura Kinga Hartmann-Wóycicka przypomniała historię powstania obozu, ciężkich warunków obozowego życia oraz trudnej codziennej pracy więźniów.

Wystąpienia gości oraz złożenie kwiatów i zniczy przed Pomnikiem, poprzedziła modlitwa ekumeniczna z udziałem przedstawicieli czterech wyznań: Księdza Prałata Petera Birknera z Diecezji Görlitz, Dziekana Dekanatu Zgorzelec ks. Macieja Wesołowskiego, Proboszcza Parafii Prawosławnej w Zgorzelcu ks. Marka Bonifatiuka, Proboszcza Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Lubaniu ks. Cezarego Królewicza oraz Pana Andrzeja Oczkowskiego – Przedstawiciela Gminy Żydowskiej we Wrocławiu.

W obchodach oprócz przedstawicieli samorządów wśród których obecni byli Radny Sejmiku Województwa Dolnośląskiego Kazimierz Janik, Wicestarosta Powiatu Zgorzeleckiego Mariusz Wieczorek, Burmistrz Miasta Zgorzelec Rafał Gronicz, Wójt Gminy Zgorzelec Piotr Machaj wzięli udział m.in. przedstawiciel Instytutu Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu dr Joanna Hytrek-Hryciuk, harcerze ze ZHR w Zgorzelcu, przedstawiciele Transgranicznego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, uczniowie-uczestnicy projektów historycznych realizowanych w Europejskim Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura ze Szkoły Podstawowej nr 5 w Zgorzelcu, Liceum Ogólnokształcącego im. Braci Śniadeckich oraz uczniowie z Zespołu Szkół im. Górników i Energetyków Turowa – wieloletni opiekunowie Pomnika Pamięci Jeńców Stalagu VIIIA, Szkoły Podstawowej w Jerzmankach, a także przedstawiciele stowarzyszeń oraz instytucji działających na polsko-niemieckim pograniczu, w tym partnera Centrum – Stowarzyszenia Meetingpoint Music Messiaen z Görlitz.

Patronami honorowymi obchodów byli Starosta Zgorzelecki Urszula Ciupak, Burmistrz Miasta Zgorzelec Rafał Gronicz oraz Wójt Gminy Zgorzelec Piotr Machaj.

Na zakończenie uroczystości w budynku Europejskiego Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura goście wysłuchali koncertu poświęconego pamięci jeńców Stalagu VIIIA w wykonaniu uczniów Państwowej Szkoły Muzycznej w Zgorzelcu.

Stalag VIIIA był jednym z 220 obozów jenieckich powstałych na terytorium Niemiec. Został on utworzony jako obóz przejściowy 26 sierpnia 1939 r. w Görlitz (obecnie Zgorzelec) i podlegał VIII okręgowi wojskowemu z siedzibą we Wrocławiu. Przybyli z końcem września 1939 r. pierwsi polscy jeńcy wojenni zostali początkowo zakwaterowani w namiotach w dulagu i zmuszeni do pracy przy budowie stalagu. Podczas II wojny światowej, do 8 maja 1945 r., kiedy obóz zlikwidowano, przeszło przez niego łącznie około 120 000 jeńców wojennych różnych narodowości, między innymi Polacy, Francuzi, Belgowie, Słowacy, Jugosłowianie, obywatele Związku Radzieckiego, Włosi, Amerykanie oraz żołnierze brytyjskich sił zbrojnych. Około 10 000 więźniów zmarło z powodu chorób, wycieńczenia, głodu, egzekucji (jeńcy radzieccy i włoscy), a także ciężkich warunków pracy. Jeńcy wojenni byli bowiem wykorzystywani jako siła robocza w prawie wszystkich gałęziach przemysłu na terenie Görlitz i całego regionu.

Na podstawie i foto: Europejskie Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura