W dniu 5 listopada 2019 roku, kiedy Cerkiew wspomina pamięć św. ap. Jakuba, brata Pańskiego, pierwszego biskupa Jerozolimy, w kaplicy akademickiej św. św. Cyryla i Metodego w Warszawie, po raz dwudziesty drugi odprawiona została św. Liturgia, której autorstwo przypisuje się temu świętemu. Liturgii sprawowanej zgodnie ze starożytnym rytem przewodniczył Jego Ekscelencja arcybiskup Jerzy.

Po odczytaniu fragmentów Pisma Świętego, zgodnie z ustalonym porządkiem Liturgii: Księgi Izajasza, Ewangelii i Listu ap. Jakuba homilię wygłosił arcybiskup Jerzy. Odwołując się do krótkiego, ale zarazem bogatego w teologiczną treść fragmentu Listu ap. Jakuba, hierarcha przybliżył pojęcie prawdziwego szczęścia, w którym to autor listu dostrzega umiejętność przetrwania próby, bowiem jak pisze: „Błogosławiony mąż, który przetrwa próbę, bowiem on otrzyma wieniec życia” (Jk 1, 12). Kaznodzieja wyróżnił dwa rodzaje prób jakie człowiek doświadcza w ziemskim życiu. Pierwszym rodzajem są próby z przyzwolenia Bożego, będące konsekwencją grzechu, mające niejednokrotnie charakter pedagogiczny. Drugim rodzajem są te, kiedy Bóg zsyła nam takie uwarunkowania, bądź takie doświadczenia, których powód zna tylko On. Doskonałym przykładem jest starotestamentowy Hiob. Człowiek będący koroną stworzenia bardzo często stara się dociekać źródła próby jakiej został poddany. Apostoł Jakub w swoim liście stwierdza, że wszystkie próby należy przetrwać. Pomóc w tym może jedynie cierpliwość. Na potwierdzenie arcybiskup Jerzy przytoczył słowa św. Izaaka Syryjczyka, który mówi: „Każda udręka, której nie towarzyszy cierpliwość, staje się podwójną męczarnią”.

W dalszej części homilii nawiązując do słów apostoła Jakuba: „Nikt z kuszonych, niech nie mówi: przez Boga jestem kuszony” (Jk 1, 13) Jego Ekscelencja podkreślił, iż Bóg nie poddaje człowieka pokusie, gdyż sam pokusie nie podlega. To człowiek stara się szukać przyczyny w Bogu, lecz zgodnie ze słowami autora listu to kuszenie istoty ludzkiej następuje przez własne pożądliwości, które zaakceptowane przez człowieka rodzą grzech, a grzech owocuje śmiercią. Człowieka kusi zawsze to, do czego przyzwyczaił się w życiu. Hierarcha zachęcał aby w napotkanych próbach nie doszukiwać się ani ich źródła, ani powodów.

Wzorem minionych lat, także i w bieżącym roku ołtarz usytuowano na środku świątyni. Dzięki temu każdy z wiernych uczestniczących w św. Liturgii, miał okazję przyjrzeć się specyfice Liturgii, a przede wszystkim w niej uczestniczyć.

Do osobliwości św. Liturgii apostoła Jakuba należy m.in. lektura trzech fragmentów Pisma Świętego w następującej kolejności: Księgi Izajasza, Ewangelii i listu apostolskiego. Następnie biskup, siedząc pośrodku świątyni, wygłasza homilię. Eucharystia przyjmowana jest przez wiernych pod dwiema postaciami oddzielnie.

W Cerkwi prawosławnej w Polsce św. Liturgia apostoła Jakuba odprawiana jest jedynie raz w roku, wyłącznie w Warszawie i Białymstoku.

Krzysztof Szeremeta